NWO-subsidie voor 'De kunst van het wetenschappelijk verhaal'

Tamara, hebben burgers minder vertrouwen in de wetenschap?

Het vertrouwen van Nederlanders in de wetenschap is juist gestegen in 2021 ten opzichte van 2018. Maar het vertrouwen in de wetenschap is significant hoger bij mensen die veel kennis hebben van de wetenschap, bij mensen die er vaak mee in aanraking komen, of er over lezen of spreken met vrienden en familie. Het lijkt dus een kwestie van toegankelijkheid te zijn. De sleutel tot vertrouwen is kennis van en contact met de wetenschap; en dat willen we met dit project faciliteren.

Hoe komt de wetenschapper dicht bij de burger?

We brengen nieuwsgierige burgers die vragen hebben, op laagdrempelige wijze in contact met wetenschappers die hun inzichten delen. Begeleid door kunstenaars vertellen deze burgers en wetenschappers gezamenlijk het verhaal over hun inzichten. Zij delen de wetenschappelijke inzichten en werkwijze met de lokale gemeenschap van de vragensteller, of dat nu hun klasgenoten, medebewoners van een verzorgingstehuis, een skating community of leden van een voetbalclub zijn. En het verhaal wordt verteld op in een vorm die aansluit bij deze gemeenschap, bijvoorbeeld via spoken word, een animatievideo, een stripverhaal of een gedicht.

Welke rol heeft de burger in dit verhaal?

Via deze vorm van storytelling worden wetenschappelijke inzichten gedeeld op een manier die aansluit bij de leefwereld van burgers en die een dialoog tussen beide tot stand brengt. Met dit project faciliteren we burgers om door hun opgedane wetenschappelijke inzichten op vernieuwende manieren te delen in de samenleving. Zij hebben een andere, persoonlijke relatie met hun lokale gemeenschap en kunnen zo beter aansluiten bij de lokale behoeften en ervaringswereld. Dit is van belang om juist mensen te bereiken en betrekken die minder vertrouwen hebben in de wetenschap.

Hoe gaan kunstenaars helpen deze twee werelden verenigen?

Om burgers en wetenschappers te begeleiden in het vertellen van het verhaal en in staat te stellen impact te hebben, begeleiden kunstenaars het proces. Multidisciplinaire teams werken samen om een toegankelijke, aansprekende en vernieuwende vorm van storytelling te ontwikkelen. Kunstenaars zijn in deze teams uitgenodigd om zo bestaande normen en werkwijzen in wetenschapscommunicatie actief te bevragen. Door op deze manier creativiteit een centrale rol in het proces te geven, kunnen standaardnormen van verslag doen over wetenschappelijke inzichten worden doorbroken en nieuwe doelgroepen bereikt en geraakt worden.

Waar vind je burgers die minder vertrouwen hebben in de wetenschap?

Er is geen sprake van een homogene groep mensen die minder vertrouwen heeft in de wetenschap. Daarom zal gedurende geheel 2022 iedereen worden opgeroepen hun vragen in te sturen naar Postbus 71: via e-mail of brief naar postbus71, of via de fysieke brievenbussen die in de buurten van de stad Leiden (in het kader van de European City of Science Leiden 2022) geplaatst worden om het stellen van vragen te faciliteren. Hierbij worden burgers onder het motto #durftevragen in de gelegenheid gesteld hun vragen te stellen. Uit alle vragen selecteren we er een aantal die beladen zijn en/of waar onzekerheid over bestaat, juist ook als er geen eenduidig antwoord in de wetenschap bestaat.

En hoe zit het met de kunstenaars?

Via het kunstenaarscollectief ROEM Leiden wordt er een reeks van kunstdisciplines aangehaakt bij het project en wordt er per uitgekozen vraag op zoek gegaan naar de meest relevante, aansprekende uitingsvorm. Ik heb ruim ervaring met het betrekken van kunstenaars bij onderzoek. Een voorbeeld is de krachtige spoken word-performance van Onias Landveld tijdens mijn lectorale rede over de veranderingen in de journalistiek.

Wat is het einddoel van dit project?

Naast het hogere doel dat wetenschappers en burgers in contact komen en blijven, kan dit project ook bijdragen aan de manier waarop we wetenschap documenteren. De expertise van de kunstenaar en de belevenis van de burger kunnen ons helpen om het wetenschappelijk verhaal toegankelijker te maken en daarmee meer burgers ontvankelijk te maken. Concreet gaan we tien verhalen documenteren, een serie podcasts opnemen met de makers (burgers, wetenschappers, en kunstenaars ) over hun achtergrond het proces, de opgedane inzichten en de uitkomst.. Ook organiseren we in december een eindevent waar alle verhalen worden gepresenteerd aan een breed publiek. In een korte documentaire blikken we terug op de ervaring van de makers, het publiek en andere betrokkenen. Dit project wordt afgesloten met een rapport waarin we de impact van deze (nieuwe) vorm van wetenschapscommunicatie beschrijven.